महागाईचा भस्मासूर मराठी निबंध | vadhati mahagai essay in marathi
नमस्कार मित्र-मैत्रिणींनो आज आपण महागाईचा भस्मासूर मराठी निबंध बघणार आहोत. या लेखामध्ये ऐकून २ निबंध दिलेले आहेत ते क्रमाने वाचू शकता. या निबंधामध्ये महागाई वाढण्याची कारणे व त्यावरील उपाय यावर सविस्तर माहिती दिली आहे . या बद्दल आणखी माहिती घेऊया आणि सुरुवात करूया निबंधाला.
चलनवाढ किंवा महागाई या जगातील प्रमुख समस्या आहेत. विकसित देशांच्या तुलनेत भारतासारख्या विकसनशील देशांमध्ये या समस्येने गंभीर स्वरूप धारण केले आहे. जेव्हा सरकारचा प्रशासन खर्च त्याच्या उत्पन्नापेक्षा वाढतो तेव्हा सरकार जास्त नोटा छापून खर्च करते. परिणामी चलनवाढ होते आणि मुद्रेची किंमत कमी होते. यालाच मुद्रा स्फिती म्हणतात. मुद्रेचे अवमूल्यन झाल्यामुळे महागाई वाढते.
विकसित देशांमध्ये मुद्रास्फितीचा दर २ किंवा ३ टक्के असतो तेव्हा विकसनशील देशांमध्ये तो अजिबात कमी होत नाही. मगरीच्या वासलेल्या तोंडाप्रमाणे तो वाढतच जातो. प्राचीन भारतात सोन्याचा धूर निघत होता परंतु परकीय देशांनी लुटून त्याला कंगाल करून टाकले. आधीच भारतीय गरिबीच्या जाळ्यात अडकलेले होते. वरून महागाईने उरली सुरली कसर भरून काढली.
महागाई आज दिवसेंदिवस वाढत आहे. अन्न, वस्त्र, निवारा या मूलभूत गरजांची पूर्ती करण्यात लोक रात्रंदिवस मरमर करतात तरी त्या पूर्ण होत नाहीत. प्रत्येक वस्तूच्या किमती आकाशाला भिडलेल्या आहेत. महागाईचा मार प्रत्येक वर्गाला खावा लागत आहे. पीठ, दूध, महाग आहे. साजूक तूप तर पाहायलाही मिळत नाही. डालडा तूपही विकत घेणे शक्य नाही. वस्त्र निर्यातीत आपले भविष्य उज्ज्वल आहे पण आपल्यासाठी कापड महाग आहे.
राहण्यासाठी घर बांधणे शक्य नाही. घराचे भाडे इतके वाढले की उत्पन्नाचा अर्धा भाग त्यावरच खर्च होतो. सामान्य जनता पोटावर पट्टी बांधून झोपण्यास विवश झाली आहे. लोक आपल्या दैनंदिन गरजा भागविण्यासाठी नाइलाजाने काटकसर करतात.
महागाईची चर्चा प्रत्येक जण करतो. निवडणुकीत महागाईचा मुद्दा नेहमीच असतो. प्रत्येक सरकार आवश्यक वस्तूंच्या किमती कमी करण्याचे आश्वासन देते. परंतु उलट किमती वाढतातच. या महागाईची अनेक कारणे आहेत. याचे सर्वात प्रमुख कारण उत्पादन आणि मागणीत असलेली प्रचंड तफावत. भारतात सामान्य उपयोगाच्या वस्तूंच्या उत्पादनावर कमी आणि चैनीच्या वस्तूंच्या उत्पादनावर जास्त लक्ष दिले जाते. कारण त्यामुळे उत्पादकांचा जास्त फायदा होतो.
येथील शेतीच्या स्थितीचाही परिणाम होतो. शेती इथे मान्सूनच्या पावसावर अवलंबून असल्यामुळे तो एक जुगार बनला आहे. वेळेवर पाऊस पडला तर ठीक नाही तर उत्पादन कमी होते. पूर, दुष्काळ, अतिवृष्टी, अवर्षणासारख्या नैसर्गिक संकटांमुळे शेतीवर परिणाम होतो.
काळा बाजार, साठेबाजीचाही महागाईशी प्रत्यक्ष संबंध आहे. यामुळे धान्यादी आवश्यक वस्तू बाजारातून अदृश्य होतात व गोदामात साठविल्या जातात. त्यामुळे बाजारात वस्तूंची चणचण निर्माण होते. व्यापारी वस्तूंच्या किमती वाढल्यावरच त्या गोदामातून बाहेर काढतात.
भारतातील वितरण व्यवस्थाही सदोष आहे. व्यापाऱ्यांचा स्वार्थीपणा आणि सरकारी कर्मचाऱ्यांची लाचखोरी यांची आपापसांत हातमिळवणी झालेली असल्यामुळे महागाई वाढते.
सरकार महागाई कमी करण्यासाठी योजना तयार करते परतु लालफितीच्या कारभारामुळे अनेक योजना कार्यान्वित होतच नाहीत. लोकसंख्येचा विस्फोट झाल्यामुळे महागाई वाढत आहे. लोकसंख्येचा देशाच्या अंदाजपत्रकावर पण परिणाम होतो. त्यामुळे तुटीचे अंदाजपत्रक बनते. चलनवाढ होऊन किमती वाढतात.
शेजारच्या देशांमधून सतत होत राहणाऱ्या घुसखोरीमुळे निर्वासितांच्या छावण्या बनत राहिल्या तर महागाईवर नियंत्रण ठेवणे कठीण जाते. याखेरीज इतर अनेक समस्या उत्पन्न होतात. जगाच्या अर्थव्यवस्थेत तेलाचे स्थान अत्यंत महत्त्वाचे आहे. आपण तेलाची आयात करीत असल्यामुळे त्यावर बराच पैसा खर्च होतो. तेलाच्या वाढलेल्या किमतीचा परिणाम महागाई वाढण्यात होतो.
आपणास सतत परकीय आक्रमणाला तोंड द्यावे लागते. हेही महागाई वाढण्याचे एक कारण आहे. सध्या भारत आपल्याच भूमीवर 'प्रॉक्सीवॉर' करीत आहे. या युद्धात भारताने आपली सर्व साधने उपयोगात आणली आहेत. त्यामुळे चलनवाढ होऊन महागाई वाढत चालली आहे.
महागाई वाढल्यामुळे मध्यम व कनिष्ठ वर्गाची कंबर तर खचल्यासारखीच झाली आहे. त्यांना जीवनाचा आनंद अत्यल्प मिळतो कारण जीवन कसेबसे ओढत न्यावे लागते. असे लोक देशाच्या विकासात काय मदत करू शकणार? महागाईमुळे भ्रष्टाचार वाढतो, दंगे होतात, गोंधळाचे वातावरण बनते. वाढत्या महागाईने सामान्य जनतेला विवशतेच्या घेऱ्यात कैद केले आहे.
वाढत्या महागाईवर अंकुश ठेवण्यासाठी सक्रिय राष्ट्रीय नीतीची आवश्यकता आहे. ही समस्या सोडविणे सोपे नाही. केवळ कायदे तयार करून ही समस्या सुटू शकत नाही. त्यासाठी सरकारने प्रथम आपल्या पायाखाली काय जळते ते पाहिले पाहिजे. आपला प्रशासन खर्च विकसित देशांच्या बरोबरीने आहे. विकसनशील देशाने प्रशासनावर इतका खर्च करू नये अशी अपेक्षा असते म्हणून प्रथम प्रशासनाच्या खर्चात कपात केली जावी.
तोट्यात चालणाऱ्या संस्था बंद केल्या जाव्यात. सरकारी कार्यालये व्यवस्थित चालण्यासाठी खंबीर पावले उचलली जावीत. भ्रष्ट आणि आळशी कर्मचाऱ्यांना कामावरून कमी केले जावे. रजा कमी केल्या जाव्यात. हरताळ, संप यावर बंदी घालण्यात यावी. महागाई रोखण्यासाठी योजनाप्रणाली दुरुस्त करण्याची गरज आहे.
उत्पादन वाढवावे लागेल. वितरण व्यवस्थेत आमूलाग्र बदल करावा लागेल. शेतीसाठी उत्तम सिंचन व्यवस्था, उत्तम बियाणे, स्वस्त अवजारे उपलब्ध करून द्यावी लागतील. पूर, दुष्काळापासून बचाव करण्यासाठी राष्ट्रीय नीतीची गरज आहे. काळा बाजार, करणारे व साठेबाजांना कठोर शिक्षा करून योग्य धडा शिकविला पाहिजे. भ्रष्ट सरकारी अधिकाऱ्यांना पदच्युत करावे.
कुटुंब कल्याण कार्यक्रमाचा युद्ध पातळीवर प्रचार व्हावा. शेजारी देशांतून येणाऱ्या घुसखोरांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी संपूर्ण सीमेवर तारा लावून सुरक्षा व्यवस्था कड़क करावी. दहशतवाद्यांविरुद्ध कठोर कारवाई करावी व देशातील जनतेला न्याय द्यावा.
संपूर्ण अर्थव्यवस्थेवर तेलाच्या किमतीचा परिणाम होतो. म्हणून सरकारने तेलाचे मूल्य स्थिर ठेवण्याचा प्रयत्न करावा. तेलाचा प्रत्येक थेंब मौल्यवान आहे याची जाणीव जनतेला करून द्यावी. “साधी राहणी उच्च विचारसरणीचे" तत्त्व अवलंबिण्यात यावे यामुळे आपण महागाई कमी करण्यास मदत करू शकू.मित्रांनो तुम्‍हाला हा निबंध कसा वाटला हे तुम्ही कमेंट करून सांगु शकता . धन्‍यवाद
महागाईचा संबंध अर्थशात्रातील नियमांशी असल्याने अर्थशात्रातील काही शब्द या निबंधात वापरले आहेत . ते समजून घेण्यास काही अडचण आल्यास तुम्ही कंमेंट करून विचारू शकता . मित्रांनो तुम्‍हाला हा निबंध कसा वाटला हे तुम्ही कमेंट करून सांगु शकता . पुढील निबंध वाचण्यास विसरू नका धन्‍यवाद